Elime yeni ulaşan bir e-posta üzerine bu yazıyı yazma gereği hissettim. Başlığı “John Hopkins Hastanesi’nden Kanser Raporu” şeklindeydi. İçeriği ise “Kanser güncellemesi: Nihayet itiraf etmişler. Kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi müdahale kanseri yenemiyor…” diye başlıyordu.

Yazımın gereksiz yere uzamaması için tamamını vermediğim mesajın içeriğinde, kanser ve ondan korunmak için neler yapılabileceğine ilişkin bilgiler yer alıyor. Bu bilgiler artık her yerde duymaya alıştığımız türden detaylar içeriyor. Belki doğruluk payı olabilir diyerek okuyoruz.

Ancak İnternet’in kullanımının yayılması, onu bir bilgi çöplüğü haline de getirdi. Geçersiz kan anonsları, tekerlekli sandalye ve diğer yardım kampanyaları, vs vs… Bu durum nedeniyle ilgili mesajın, (içerisinde belirtilmeyen) kaynağını soruşturmak istedim. “John Hopkins Hastanesi” yazması kaynak anlamına gelmiyor. Doğrulanabilecek bir adres yok çünkü.

Haber nereden doğrulanabilir?

Google’a “John Hopkins Hastanesi'nden Kanser Raporu” yazıp arama yaptığınızda binlerce sonuç listeleniyor.

Resim: Floorvan (Flickr)

Resim: Floorvan (Flickr)

Google, sonuçları özel bir metodoloji ile listeler ve en çok değer verdiği sonuçları başlangıçta sıralar. İlgili arama sonuçlarına bakarsak, gelen site adresleri şu şekilde sıralanıyor: “kadinlarkulubu.com, ozgida-is.org.tr, .telifhakki.net, bilgioku.blogspot.com, suleymankaragoz.blogcu.com, facebook.com, sinopluyuz.com, forwardsepeti.ceplog.com, antalyahaberler.com, elvanodabasi.com, …”

İlk 10 sonuç böyle. Liste uzayıp gidiyor. Anlaşılan insanlara yardım aşkıyla, yazıyı eline geçiren internet sitesine koymuş. Ancak ilgi çeken bir durum var. Uzayıp giden bu listede bir tane olsun sağlık kuruluşunun adı yok. E tabi araştırmacı insan da, bu bilgileri haliyle bir sağlık kuruluşundan duymak istiyor ki inansın. Adına bakılırsa, John Hopkins Hastanesi bir sağlık kuruluşu olmalı. Ancak Türkiye’den bir sağlık kuruluşu da böyle bir gelişmeyi doğrular değil mi? Ama yok. Listede böyle bir merkez yok.

Sıkı durun ve sürprize hazırlanın!

Pekiyi, Türkiye’den referans bulamadık. Bir de adı geçen hastaneden bir doğrulama var mı ona bakalım.

Google’a “john hopkins hospital cancer update” yazıp arama yaptığınızda bahsedilen hastanenin kendi internet sitesine ulaşılabiliyor. Yayılan mesajda isim yanlış yazılmış: “John” değil, “Johns”.

Ama o da ne? Devam ederseniz sayfanın orta yerinde bu yanlışı mumla aratacak bir cümle var.

Bir anons: “Email Hoax: Cancer Update from John Hopkins”

Bu cümleyi tıkladığınızda ise acı gerçek ortaya çıkıyor: Bu bir e-posta aldatmacası imiş. Bu tür yazılar suistimal düşkünlerinin düzmece olarak tasarladığı, insanlar iyilik amacıyla birbirine iletirken mesaj içerisinde yüzlerce adresin biriktiği, daha sonra bu adreslerin SPAM mesaj göndermek için kullanıldığı kötü amaçlı yazılardır. Yazı önce yabancılar tarafından uydurulmuş, bunu eline geçiren biri de hizmet aşkıyla Türkçe’ye çevirmiş olmalı. İngilizce bilenlerin, ilgili hastanenin açıklama yazısını okumalarını öneririm. İnternet’te yayılıp duran ve binlerce siteye yerleştirilen bu yazının ne kadar yanlış ve saçma olduğu, madde madde açıklanmış. Hem de haberin dayandırıldığı kaynakta.

İnternet çöplük müdür?

Mesajlar e-posta yoluyla çok hızlı bir şekilde yayılıyor. Tamam, İnternet kullanıcılarının çoğu bilinçsiz. Bunu anlıyoruz. Ancak konu yayıncılar açısından daha da utanç verici değil mi? Site veya blog yayınlıyoruz, ama kaynağı bilinmeyen bilgileri (en azından “anonim” diye not düşerek, “bunun doğruluğu şüphelidir” mesajını iliştirmeden) oraya yerleştiriyoruz.

Bu durumuyla İnternet, herşeyin rastgele döküldüğü bir çöplüğe dönüşüyor ve çocuklara da yetişkinlere de zarar verebilecek bir duruma geliyor.

Lütfen, …

Sayın okuyucu ve yayıncılar, lütfen bilinçli tüketici olalım. Bilgiyi almak ve kullanmak da tüketimdir. Doğru yerden alalım, muhakkak soruşturalım ve öyle kullanalım. Doğruluğundan emin olmadan da yaymayalım, yayınlamayalım. Bilgi kirliliğine neden olmayalım.